Thú đá dế...

 

Tình cờ nghe tiếng gáy của con dế trong nhà, bỗng dưng chợt nhớ đến thú chơi đá dế hồi nhỏ của mình!

Thú chơi đá dế của tuổi thơ ngày xưa phổ biến bao nhiêu, ngược lại cái thú này lại rất hạn hữu ở tuổi thơ ngày nay! Và cái thú phổ cập của bọn chúng lại là games điện tử nằm trong mấy cái xì - mát- phôn thôi!

***

Hồi xưa, tới mùa mưa là thấy nhiều người bán dế để dụ con nít mua về chơi đá dế, ngày nay cũng nhiều người bán dế nhưng chủ yếu dành cho người nuôi cá, nuôi chim mua về cho cá, chim của họ ăn.

Cho nên tui kể ra đây thú chơi đá dế chắc là chỉ dành cho lớp người trạc cỡ tuổi hoặc lớn hơn tui hồi ức lại thú chơi đá dế mà cụ Vương Hồng Sển liệt nó là một trong những thú phong lưu của người xưa!

Thời của tui hầu như đứa nào cũng biết rành chơi đá dế. Mùa mưa, dế bay tận trong nhà, trốn núp trong mấy kẹt tủ, gầm giường… ở những chỗ tối, mấy con trống cố tình thi nhau gáy để khoe mẽ, dụ dế mái? Hổng biết có dụ được em nào không, nhưng chính vì tiếng gáy của nó mà bị bọn trẻ bắt làm “tù binh” phục vụ cho thú vui đá dế cho đám trẻ và cả đá dế cá độ cho người lớn.

Bọn nhỏ tụi tui khi bắt được dế thường nhốt nó trong vô hộp quẹt diêm bằng gỗ, hoặc hộp nhựa, còn như hộp giấy là phải giấy thiệt dầy, cứng, giấy mỏng dế cắn lủng chui ra ngoài mất tiêu à nghen!

Qui luật chơi đá dế cũng đơn giản, cáp độ 2 con cùng hoặc khác loại dế than hay dế lửa đểu được, chỉ cần cỡ tương đương với nhau là OK! Bỏ hai con chung một cái hộp, cho chúng đá với nhau con nào bỏ chạy là thua. Khi đá, hai con sáp lá cà cụng đầu với nhau, con nào cũng dùng răng nanh sắc nhọn, cắn với nhau giống như võ sĩ thời La Mã dùng kiếm giảc đấu với nhau, con thua mà bỏ chạy, con thắng rượt và gáy dữ hơn… lý thú quá rồi còn gì bằng?

Mẹo nhỏ là con thua, bắt chúng lên, nắm râu của nó quay vòng vòng một hồi, bỏ xuống cho đá lại hiệp hai, nếu nọ chịu đá có khi nó lại thắng ngược lại con kia hổng chừng… con thắng mả mới bị thua hiệp hai, bắt nó làm giống như kể trên cho đá hiệp ba… hấp dẫn quá chứ hả? Một mẹo nữa, cột 2 sợi tóc  vào đầu tăm nhang, rồi ngoáy trước đầu con thua, nó tức khí lên sẽ đá lại con kia…

Kinh nghiệm và thú vui đá dế của tui có bấy nhiêu đó thôi, còn như muốn biết thêm về cái lý thú của chơi đá dế thì đọc cuốn “Phong lưu cũ mới” của học giả Vương Hồng Sển. Riêng tui khoái nhất trong cuốn này, có đoạn bàn về xã hội loài sâu bọ và thú đá dế… mới hiểu tính triết lý vì sao ông Sển bái phục bọ hung sát đất:

Trích:… “Nghĩ cho công cán bấy chầy, chắt mót dành dụm lâu hoáy mới được một cục phân xem vừa mắt, thế mà nay thằng bạn mắt dịch đoạt mất, giá như tôi ắt giận nhịn cơm chờ chết, thế mà bọ hung vẫn thản nhiên bình tĩnh bỏ qua hết để đi tìm dịp sắm cục phân khâc, thiệt bọ hung đáng tôn làm thầy! Lạ quá! Học triết lý ở đâu là rèn luyện trí óc được như thế? Bọ hung đành quên công cực khổ nắng nôi, quên chuyện vận tải vất vả, quên chuyện đào hầm nhọc nhằn, nay hầm đào rồi, của kề bên miệng, thế mà ô hô! Rủi ro chốc lát, công bất thành, chú bất toại, của quí tiêu, đống vàng mất! Như vậy mà bất oán thiên, bất vưu nhân! Tôi xin bái phục!

Bằng như, nói tỷ mà nghe, bọ hung chỉ gặp bọ hung khách có ít nhiều quân tử tính, hai con may mắn khiêng về đến nơi đến chốn, không bị lưu manh phá đám dọc đường… Khi ấy, hang đã khoét rồi, miệng hang tròn trịa, vừa khéo, vừa khít với cục phân; khi ấy, bọ hung chỉ ráng sức khuân của vào hang, cục phân vừa chui lọt vào trong thì bọ hung liền bít lắp miệng hang, chỉ để còn một mình một đống, hoặc quá lắm là cũng với bọ khách, tức là hai đứa mặc sức mê mắn tàng tịch với món ngon ao ước! Vạn tuế cái buổi hạnh phúc tràn trề này! Tuy hang thô sơ không có quạt máy trên trần nhưng nhờ cha ông khéo truyền nghề, bọ hung biết đào sâu nên ánh nắng không lọt thấu hang mát vô cùng! Sẵn của ngon, sẵn yên tịnh, trên kia cửa đã bít, ai đâu đi ngang cũng không biết dưới này có ẩn tàng của báu, xa xa tiếng dế vô tình như khêu như gợi, giờ phút này và trong phòng này mới phải là nơi làm việc bằng răng nhọn và bằng bao tử mạnh lành. Bọ hung “xực” cục phân to tướng, khi mình ên, khi với một bạn duy nhứt, không mời ai thêm! Đứa nào, đứa nấy, gục mặt gần đầu mà ăn, không dám nhúc nhích, không dám cục cựa vén khéo tỷ mủ không cho mất miếng nào.

- Hỏi ăn gì mà trịnh trọng đến thế?

- Xin thưa: ăn phân ăn cứt! Ai dám cười! Đời không bọ hung sẽ là một đống phân, đâu có sạch và nên thơ như vầy!” (hết trích)

***

Tui dám chắc, ai chưa từng chơi đá dế sẽ không cảm nhận hết cái thú chơi này!

V.Q.T

Ảnh copy trên mạng